Jastar janary Ұлттық, қоғамдық-мәдени ақпараттық порталы
Тұрар СӘТТАРҚЫЗЫ,
этнолог, тарихшы, журналист
Бүгінде білегіне қызыл жіп таққандарды жиі көреміз. Белгілі әнші, әртістердің де білегінен жиі байқаймыз.
Қызыл жіпті не үшін тағады деп ойланып көрдіңіз бе?
Бұл сән бе?
Әлде тіл-көзден сақтасын дейтін наным-сенім бе?
Қызыл жіптің де, жібі болады екен. Тіпті Израилден арнайы әкелінген, дұға оқылған қызыл жіптерге сұраныс жоғары. Неге қызыл жіп тағады? Оның мағынасы қандай? Қайдан шыққан? Тағып жүргендер қандай оймен тағып жүр?
Біреулер қызыл жіп тіл-көзден сақтайтын күшті тұмар десе, басқалары ауруға шипа екен дейді.
Ал қызыл жіптің жолын нақты ұстанушылар оның Каббала іліміне тиісті дүние екенін жақсы біледі.
Қызыл жіптің тарихына көз жүгіртіп, бұл «тұмардың» құпиясы неде екенін зерттеп көрелік.
Қызыл жіп- мүлдем зияны жоқ, жай ғана тұмар емес, бұл – сол қолдың білегіне байланатын, қызыл жіп түріндегі иудейлік каббалистік тұмар. Оны жақын адамың айрықша дұға оқып, жеті түйін етіп байлауы керек екен. Сонымен қатар бұл жіпті міндетті түрде ақшаңа сатып алуың керек. Бұл тұмар тіл-көзден, көре алмаушылықтан сақтайды-міс.
Қызыл жіп тағу Батыс шоу-бизнесінде кеңінен танымалдыққа айналып, кабалла жолын ұстанушылықты дәріптей бастады. Өнер адамдарының ішінде қызыл жіпті алғашқылардың бірі болып білегіне таққан әйгілі әншілер Мадонна, Бритни Спирс екен.
Олар ежелгі еврейлік эзотерикалық ағымы – Каббаланың жолын ұстанады.
Қызыл жіп тағуға қатысты мұндай еліктеушілік қазір бізге де жеткен. Бірақ сол қызыл жіп таққандар еліктеудің түп-тамырына үңіліп көрді ме екен?
Каббала — [ежелгі еврейше «дәстүр»] — II-V ғасыр қалыптасып, XII-XV ғасыр Испания мен Палестинада дамыған еврейлік эзотерикалық ағым. Каббалистердің наным-сенімі бойынша сол білегіңе жақының байлаған қызыл жіп – тіл мен көзден қорғайды.
Олардың пікірінше, жағымсыз энергетика адам денесіне және аурасына сол қол арқылы кіреді. Тұмарды сол білекке байлағаннан соң, ол төнген қауіп-қатерден, жамандықтан қорғайды-міс. Каббала жолын ұстанушылар үшін бұл ғұрып маңызды, сондай-ақ олар қасиеттері жерлерден әкелінген қызыл жіптерді ғана байлайды.
Бұл тұмар жайлы тағы бір адам сенгісіз ұғым бар. Каббалистердің ойынша, бұл жіп көне өсиеттегі Рахиладан, Иааковтың сүйікті әйелінен жеткен. Ол Құдайдан бала сұраған кезде періште келіп, оған қызыл жіп сыйлаған екен. Содан кейін ол Иааковке қос ұл туып беріпті-міс. Бұл каббалистердің ойдан шығарған жаңсақ пікірі.
Сонымен қатар каббала жібінің қызылдан басқа бірнеше түрі болады. Олардың әрқайсысының атқаратын «міндеті» бар. Біреуі – амандық, денсаулық, байлық және т.с. әкеледі екен. Бір қызығы, оларда «жақсы жұмыс істеуі үшін» оларды да өз ақшаңа сатып алуың керек екен. Егер әдеттегі жіпті сатып алып, байлап алсаң, ол жарамайды. Неліктен?
Каббала орталығының басшысы – раввин Филип Берг ақша табу мүмкіндігін жіберіп алмайтын, мықты кәсіпкер. Сондықтан да Лос-Анджелестегі кабалла орталығы – күшті сауда кәсіпорыны. Ол жерде кез келген нәрсе үшін ақша төлеу керек екен. Тіпті кіру курсының өзі -250 доллар тұрады. Бірақ ең үлкен бизнес каббала сыйкәделерінің дүкені жасайды.
Каббалистер түрлі символикалар мен нумерологиямен айналысады. Бұл жерде әр түрлі «қасиетті» ұсақ-түйек жетеді. Бірақ бәрінен бұрын «жамандықтан сақтайтын» қызыл жіптің саудасы жүріп тұр. Бір қызыл жіптің құны 30 доллардан басталады. Сонымен қатар бүкіл әлемде 50 орталығы бар, ондаған миллион доллар қаржы табатын, бұл діни ұйым пайда келтірмейтін деп саналып, қайырымдылық ұйымы ретінде тіркеліп, салықтан босатылған.
Бір сөзбен айтқанда, ештеңе емес, тек ғана бизнес.
Қазіргі кезде миллиондаған адамдар қызыл жіпті тұмар ретінде сатып алып, каббала ілімінің жолын ұстаушылар қатарында жүргендерін өздері де білмейді. Қызыл жіп тағушылардың аз ғана бөлігі каббалаға сеніп, осы ілім жолында жүргендер. Каббаланың қызыл жібін сатып алғанда бірге сатылатын дұғасының мән-мағынасын да түсінбейді.
Тіпті қазір қызыл жіпті тіл-көзден сақтайды деп балалардың да қолына тағатындар бар.
Шын мәнінде қызыл жіп жарнамасы каббалистерге пайда түсіріп отырғаны анық.
Қызыл жіп таққандар «біліп-білмей» каббаланы насихаттап жүр. Жастар оның байыбына бармай, жете ұғынбай, «сәнді, барлығы байлайды екен, қалыспайын» деп байлап жүр.
Бірақ егер мүйізі қарағайдай иудейлер мен дінге сенбейтін атеистер өз бақытын жай бір қызыл жіптен іздеп жүрсе, әлімсақтан мұсылманбыз дейтін қазақтардың қызыл жіп тағып жүргенін не дейміз?
Білместік пе? Еліктеу ме?
