Тұрар ШӘКЕН, этнолог, тарихшы Бүгінгі қоғам құндылықтарсыз құлазу жағдайында тұр, дәстүріміз құнсызданып, айтуға ауыз бармайтын келеңсіздіктер орын алуда. Неше жыл бойы ұрандатып рухани жаңғыру, рухани келісім деп келдік. Тіпті жауыр болған көбік сөзге айналды десем болады. Ең басты құндылығымыз, ұлтымыздың жаны – тіл десек, бүгінде Ана тіліміз лайықты тұғырына қона алмай, халі мүшкіл. Тәуелсіздік алғалы отыз жылда ана тіліміз дамудың ...

«Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра» деп жиі айтамыз. Алайда осы сөздердің астарына үңіліп, мән-мағынасын терең сезіне алып жүрміз бе? Ғасырлар бойы қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне, қиын қыстау күндеріне куә болған домбырадан артық халықтың күйін шертіп, мұңын айтар не бар?! Қазақтың өмірімен біте қайнасып, ұлтымыздың айнымас серігіне айналған ұлттық аспабымызды қастерлеу – ұрпақ үшін аса маңызды. Елімізде шілде айының ...

Ұлы көш... 70 жыл бұрын басталған тарих... Гималай асып, Пәкістан, Үндістанды артқа тастап, дархан даланың асқар тауын, мұхит-теңіздерін кешіп өткен отандастарымыздың соңғы табан тіреген жері – Түркия Республикасы болды. Көштің ұзақ, ауыр, тіпті азапты сапарынан кейін Анадолы жерінің қақ ортасындағы Исмил ауданы – қазақтар көп шоғырланған қасиетті мекенге айналды. 1955 жылы Түркия үкіметі Исмилдің шығыс бөлігінде үйлер салып, егіншілікпен айналысу ...

Салт-дәстүр дегеніміз – ежелден ата-бабамыздан жалғасып келе жатырған ұстанымдар. Салт-дәстүр ежелден наным-сенімге, дүниетанымға байланысты қалыптасып отырған. Ал оларды қоғамдағы атқарып отыратын қызметке қарай отбасылық және әлеуметтік деп қарастыруға болады. Мәселен, отбасылық дәстүрде кішкентай нәрестенің дүниеге келуі, тәлім-тәрбиесі, келін түсіріп, қыз ұзату немесе өлім-жітім мәселесін жатқызуға болады. Ал әлеуметтік дәстүрлер түріне бүкіл ел болып тойлайтын әдет-ғұрыптарды айтуға болады, оның ішінде, наурыз ...

Тұрат СӘТТАРҚЫЗЫ,  тарихшы, этнолог Мына көне суретте аппақ кимешек киген қазақтың жас келіншегі. Жаугершілік заманда қазақ әйелдері кимешектің үстінен ораған күндікті ақтық (ақыреттік киім) ретінде де пайдаланған. Сонымен қатар, бала босанып жатса, күндігін жыртып жіберіп балаға жаялық ретінде де қолданған. Кейде күндікке 25 метрге дейін мата пайдаланған екен. Кимешекті бүгінде кемпірлер киген деген түсінік қалыптасқан. Қыз дәурені бітіп, тұрмысқа ерте ...

Бірінші сөз Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық – әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім де қайранмын. Ел бағу? Жоқ, елге бағым жоқ. ...

ҚАЗАҚТЫҢ ТАНЫМЫ: Аруаққа құрмет — ұрпаққа міндет. Салт-дәстүріңді ұста! Ұлттық үлгіде киім киіп, ұлттық болмысыңды сақта! ҚАЗАҚТЫҢ ҚАҒИДАСЫ: Ұят болады Жаман болады, Обал болады. АНТ — СЕРТ — УӘДЕ Антыңды бұзба, сертіңде тұр, уәдеңді орында. «Ер жігіттің екі сөйлегені өлгені» — дейді атам ҚАЗАҚ. ҚАЗАҚ БАЛАСЫН ҮШ АУЫЗ СӨЗБЕН ТӘРБИЕЛЕГЕН ҰЯТ БОЛАДЫ ЖАМАН БОЛАДЫ ОБАЛ БОЛАДЫ Ұят болады дегені — ...

Ұлыстың ұлы күні Наурыз құтты болсын! МҰХТАР ШАХАНОВ: 1988 жылы да — мен үшін рухани жеңіс жылы. Колбинмен және бір топ өз ұлтымыздың нигилистерімен өткен мылтықсыз шайқаста асығым алшысынан түсті. «Наурыз — ислам дінінің қалдығы» деген сыңаржақ пікірді малданып, көлденең тұрмақ болғандар жеңілді. Кең байтақ, қазақ жеріне, іле-шала күллі Орта Азияға 62 жылғы үзілістен соң «Наурыз» мерекесінің қайта оралуына септігім ...

Журналист М.Алмасбекұлының Наурыз туралы шығыстанушы, дипломат Сайлау Батырша-ұлынан алған сұхбатын жариялап отырмыз. Қазақ халқы басқа Орталық Азия халықтарымен бірге Наурыз мерекесін Жаңа жыл ретінде атап келді. Совет кезеңінде 1920 жылы Түркістан республикасы атқару комитетінің төрағасы Тұрар Рысқұлұлы «Наурыз» мерекесін тойлау туралы бұйрық шығарған, алайда кейін бұл мейрамды Мәскеу ресми түрде атап өтуге тыйым салды. 1988 жылы халықтың талабымен, қазақ зиялыларының ...

Наурыз – жыл басы, Ұлыстың ұлы күні. Күн мен түннің, ыстық пен суықтың, қыс пен жаздың, қараңғы мен жарықтың теңелетін, жер арқасы кеңіп, күллі тіршілік әлемі қайта түлейтін табиғат мерекесі. Наурыз — адамдардың қыс қыспағынан, жұт апатынан аман қалып, малы төлдеп, аузы аққа жаритын шаруа мерекесі. Наурыз — әрбір шаңыраққа шыраққа шырақ жағылып, «Қызыр түнін» күтіп, жақсылық құ-береке тілеп, ертеңгі ...